روز بیستم ماه مبارک رمضان .................................................. ................
مرحوم
آیت الله مجتهدی در شرح دعای روز بیستم ماه مبارک رمضان درباره ابواب بهشت
می گوید: در اینجا منظور از اینکه می‌گوییم خدایا درهای بهشت را بر روی من
بگشای این است که خداوند ما را از گناهانی که در طول عمر خویش انجام
داده‌ایم پاک سازد و حسنات و کارهای نیک ما را افزون سازد چرا که تا انسان
گنهکار باشد و از خیرات و حسنات به دور باشد، بهشت بر او حرام خواهد بود و
تنها هنگامی درب‌های بهشت روی او گشوده می‌گردد که هیچ گناهی بر او نباشد و
اینکه می‌گوییم درهای بهشت را بر روی ما بگشای به این خاطر است که خداوند
به ما عنایت فرماید تا طوری در دنیا زندگی کنیم که بتوانیم در آخرت از هر
دری که خواستیم وارد بهشت شویم.
برای آنکه بفهمیم منظور از«اغلق عنی فیه ابواب النیران» و «در این روز درهای آتش دوزخ را بر من ببند» چه می‌باشد؟ اشاره می‌نماییم به فرموده خداوند عزوجل در قرآن کریم: الم یعلموا انه من یحاد الله و رسولا فان له نارجهنم خالدا فیها”( توبه / آیه 64). یعنی: آیا نمی‌دانند که هرکس با خداوند و رسولش دشمنی نماید آتش جهنم برای اوست که در آن جاودان خواهد ماند و با توجه به این آیه شریفه در می‌یابیم ما در این روز در اصل با این دعا از خداوند می‌خواهیم ما را جزء کسانی قرار دهد که از دستورات ذات اقدسش و رسول گرامی‌اش پیروی می‌کنیم چرا که پیروی از خداوند و رسولش برابر با رستگاری در دنیا و آخرت و دوری از آتش دوزخ است.
توصیه‌ای از پیامبر اکرم(ص)در مورد تلاوت قرآن
مرحوم آیت الله مجتهدی در مورد فراز پایانی این دعا تصریح می کند: پیامبر اکرم (ص) فرمودند: نَوّروا بیوتکم بتلاوه القرآن اولا تتخذوها قبورا کما فعلت الیهود و النصاری، صلوا فی لکنائس و البیع و عطلوا بیوتهم فان البیت اذا کثر فیه تلاوه القرآن کثر خیره و انسع اهله و اضاء لاهل السماء کما تصنئی نجوم السماء لاهل الدنیا”( اصول کافی، جلد 4) یعنی: خانه‌های خود را به تلاوت قرآن روشن کنید و آنها را گورستان نکنید چنانچه یهود و نصارا کردند، در کلیساها و عبادتگاه‌های خود نماز کنند ولی خانه‌های خویش ار معطل گذارده‌اند (و در آنها عبادتی انجام ندهند) زیرا که هرگاه در خانه بسیار تلاوت قرآن شود خیر و برکتش زیاد گردد و اهل آن به وسعت رسند و آن خانه برای اهل آسمان درخشندگی دارد چنانچه ستارگان آسمان برای اهل زمین می‌درخشند. و ما نیز می‌دانیم که هر چیزی بهاری دارد و بهار قرآن ماه مبارک رمضان است چنانچه امام باقر(ع) فرمودند: "لکل شی ربیع و ربیع القرآن شهر رمضان" یعنی: هر چیزی بهاری دارد و بهار قرآن ما، ماه مبارک رمضان است. پس با این حال ما نیز از خداوند در این روز می‌خواهیم که به ما توفیق عنایت فرماید تا بتوانیم کلام نورانیش را تلاوت کرده و به آن جامه عمل بپوشانیم.
نماز شب بیست و یکم ماه رمضان
نمازهای مخصوصی برای هر شب ماه مبارک رمضان از حضرت علی (ع) روایت شده و ثوابهای زیادی برای هر شبی ذکر فرموده اند. این نمازهای مستحبی تماما دو رکعت دو رکعت خوانده می شود و خواندن آن در حالت نشسته هم جایز است، لکن ایستاده افضل است.
نماز شب بیست و یکم ماه مبارک رمضان، هشت رکعت (چهار تا دو رکعتی) است که در هر رکعت بعد از حمد هر سوره که بخواهی می توان یک مرتبه خواند و حضرت علی(ع) در ثواب آن فرمود: گشوده می شود از برای او درهای آسمان.
برای آنکه بفهمیم منظور از«اغلق عنی فیه ابواب النیران» و «در این روز درهای آتش دوزخ را بر من ببند» چه می‌باشد؟ اشاره می‌نماییم به فرموده خداوند عزوجل در قرآن کریم: الم یعلموا انه من یحاد الله و رسولا فان له نارجهنم خالدا فیها”( توبه / آیه 64). یعنی: آیا نمی‌دانند که هرکس با خداوند و رسولش دشمنی نماید آتش جهنم برای اوست که در آن جاودان خواهد ماند و با توجه به این آیه شریفه در می‌یابیم ما در این روز در اصل با این دعا از خداوند می‌خواهیم ما را جزء کسانی قرار دهد که از دستورات ذات اقدسش و رسول گرامی‌اش پیروی می‌کنیم چرا که پیروی از خداوند و رسولش برابر با رستگاری در دنیا و آخرت و دوری از آتش دوزخ است.
توصیه‌ای از پیامبر اکرم(ص)در مورد تلاوت قرآن
مرحوم آیت الله مجتهدی در مورد فراز پایانی این دعا تصریح می کند: پیامبر اکرم (ص) فرمودند: نَوّروا بیوتکم بتلاوه القرآن اولا تتخذوها قبورا کما فعلت الیهود و النصاری، صلوا فی لکنائس و البیع و عطلوا بیوتهم فان البیت اذا کثر فیه تلاوه القرآن کثر خیره و انسع اهله و اضاء لاهل السماء کما تصنئی نجوم السماء لاهل الدنیا”( اصول کافی، جلد 4) یعنی: خانه‌های خود را به تلاوت قرآن روشن کنید و آنها را گورستان نکنید چنانچه یهود و نصارا کردند، در کلیساها و عبادتگاه‌های خود نماز کنند ولی خانه‌های خویش ار معطل گذارده‌اند (و در آنها عبادتی انجام ندهند) زیرا که هرگاه در خانه بسیار تلاوت قرآن شود خیر و برکتش زیاد گردد و اهل آن به وسعت رسند و آن خانه برای اهل آسمان درخشندگی دارد چنانچه ستارگان آسمان برای اهل زمین می‌درخشند. و ما نیز می‌دانیم که هر چیزی بهاری دارد و بهار قرآن ماه مبارک رمضان است چنانچه امام باقر(ع) فرمودند: "لکل شی ربیع و ربیع القرآن شهر رمضان" یعنی: هر چیزی بهاری دارد و بهار قرآن ما، ماه مبارک رمضان است. پس با این حال ما نیز از خداوند در این روز می‌خواهیم که به ما توفیق عنایت فرماید تا بتوانیم کلام نورانیش را تلاوت کرده و به آن جامه عمل بپوشانیم.
نماز شب بیست و یکم ماه رمضان
نمازهای مخصوصی برای هر شب ماه مبارک رمضان از حضرت علی (ع) روایت شده و ثوابهای زیادی برای هر شبی ذکر فرموده اند. این نمازهای مستحبی تماما دو رکعت دو رکعت خوانده می شود و خواندن آن در حالت نشسته هم جایز است، لکن ایستاده افضل است.
نماز شب بیست و یکم ماه مبارک رمضان، هشت رکعت (چهار تا دو رکعتی) است که در هر رکعت بعد از حمد هر سوره که بخواهی می توان یک مرتبه خواند و حضرت علی(ع) در ثواب آن فرمود: گشوده می شود از برای او درهای آسمان.
روز بیست و یکم ماه مبارک رمضان .................................................. .........................
اللهمّ اجْعَلْ لی فیهِ الى مَرْضاتِکَ دلیلاً
خدایا کاری کن، راهی برایم پیدا شود تا تو از من راضی شوی! باید توفیقاتی از ما سر بزند تا دلیل و راهنمایی باشد برای اینکه خدا از ما راضی باشد.
حدیث داریم که اگر می‌خواهید بدانید خدا از تو راضی هست یا نه؛ به خودت نگاه کن، ببین تو از خدا راضی هستی یا گوشه دلت می‌گویی چرا فلانی دارد و من ندارم! اینکه گله می‌کنی که خدا چرا به من نداده و فلان کس داده نشان دهنده این است که از خدا راضی نیستی و خدا هم از تو رضایت ندارد.
شما مثل بیمار هستید و خدا مثل دکتر است. ساعت 10 صبح دکتر به اتاق بیمارستان می‌آید و دستور غذا را به مسئول آشپزخانه میدهد. در یک اتاق گاهی 8 بیمار می‌خوابند و دکتر می‌گوید به این بیمار چلوکباب دهید و به آن آقا غذا ندهید و به آن بیمار دیگر هم سوپ دهید. حالا آن بیماری که دکتر از غذا منعش کرده با دکتر نزاع نمی‌کند، چون می‌داند عمل جراحی خواهد شد و نباید غذا بخورد. نگاه تمام بیمارها به دکتر یکسان است و ما هم پیش خدا باید اینجور باشیم.
همانطور که دکتر صلاح مریض را هر چه باشد، می‌داند، خدای تبارک و تعالی هم هر چه صلاح ما باشد را میدهد. به یکی کمتر و به یکی‌بیشتر میدهد و ما نباید اعتراضی کنیم.
اگر این روحیه را پیدا کردیم که هر چه خدا به ما دهد به همان راضی باشیم، خدا هم از ما راضی می‌شود؛ اما اگر در دلمان شکایت داشته باشیم که خدا به ما کم داده، به این معنی است که خدا هم از ما راضی نیست.
منشأ غیبت «حسد» است، باید ریشه حسادت را بزنیم تا غیبت نکنیم. ما نوعاً گرفتار حسد و اخلاق رذیله هستیم و دچار غیبتیم. حالا در ایام رمضان نیت کنیم که اعضا و جوارحمان نیز روزه باشند تا اسیر غیبت و دیگر گناهان نشویم.
حدیث داریم که هر وقت روزه می‌گیرید، کاری کنید تا گوشتان هم روزه باشد. غیبت و آواز حرام گوش ندهید. زبانتان غیبت نکند و زنان پوست صورت و موی خود را به نامحرم نشان ندهند. ولی متأسفانه ما روزه عام می‌گیریم و آخر ماه همان آدم اول ماه هستیم.
حدیث داریم کسانی که جاهلند و روزه حقیقی نمی‌گیرند و عبادت خالص انجام نمی‌دهند مثل حیوان آسیابان هستند. یعنی از صبح تا شب راه می‌روند؛ اما پیش نمی‌روند و غروب همان جایی هستند که صبح بودند.
وَلا تَجْعَل للشّیطان فیهِ علی سَبیلاً
در این بخش می‌خوانیم که خدایا کاری کن تا شیطان در ماه رمضان و ایام بعد از آن بر من راه پیدا نکند! حال چه کار کنیم تا شیطان بر ما راه پیدا نکند؟ حدیث داریم که شیطان با 3 طایفه کاری ندارد. آنهایی که یاد خدا می‌کنند، آنهایی که هنگام سحر بلند می‌شوند و استغفار می‌کنند و آنهایی که از ترس خدا هنگام سحر گریه و نابه می‌کنند.
واجْعَلِ الجَنّةِ لی منْزِلاً ومَقیلاً
خدایا بهشت را منزل من قرار بده! منزل بازگشت و آسایشگاه ما را بهشت قرار بده! کسانی که شیعه علی(ع) و اهل بیت هستند، ان‌شاءالله جهنم نمی‌روند. امام صادق (ع) می‌فرماید: «ایمانتان را با خودتان بیاورید ما شفاعتتان می‌کنیم.»
آیاتی که درباره شفاعت آمده برای کسانی است که با ایمان از دنیا می‌روند. آیات قرآن که در آن شفاعت نیست برای کافران و مردودیهاست. ما تجدید می‌شویم و یکی دو نمره کم می آوریم؛ اما چون شیعه هستیم، شفاعت اهل بیت(ع) شامل حال ما می‌شود.
توصیه‌ای از پیامبر اکرم(ص)در مورد تلاوت قرآن مرحوم آیت الله مجتهدی در مورد فراز پایانی این دعا تصریح می کند: پیامبر اکرم (ص) فرمودند: نَوّروا بیوتکم بتلاوه القرآن اولا تتخذوها قبورا کما فعلت الیهود و النصاری، صلوا فی لکنائس و البیع و عطلوا بیوتهم فان البیت اذا کثر فیه تلاوه القرآن کثر خیره و انسع اهله و اضاء لاهل السماء کما تصنئی نجوم السماء لاهل الدنیا”( اصول کافی، جلد 4) یعنی: خانه‌های خود را به تلاوت قرآن روشن کنید و آنها را گورستان نکنید چنانچه یهود و نصارا کردند، در کلیساها و عبادتگاه‌های خود نماز کنند ولی خانه‌های خویش ار معطل گذارده‌اند (و در آنها عبادتی انجام ندهند) زیرا که هرگاه در خانه بسیار تلاوت قرآن شود خیر و برکتش زیاد گردد و اهل آن به وسعت رسند و آن خانه برای اهل آسمان درخشندگی دارد چنانچه ستارگان آسمان برای اهل زمین می‌درخشند. و ما نیز می‌دانیم که هر چیزی بهاری دارد و بهار قرآن ماه مبارک رمضان است چنانچه امام باقر(ع) فرمودند: "لکل شی ربیع و ربیع القرآن شهر رمضان" یعنی: هر چیزی بهاری دارد و بهار قرآن ما، ماه مبارک رمضان است. پس با این حال ما نیز از خداوند در این روز می‌خواهیم که به ما توفیق عنایت فرماید تا بتوانیم کلام نورانیش را تلاوت کرده و به آن جامه عمل بپوشانیم.
در پایان دعا می‌خوانیم «یا قاضی حَوائِجَ الطّالِبین» یعنی ای خدایی که حوائج طالبین را برآورده می‌کنی، یعنی هر کسی هر کاری که دارد به سراغ تو می‌آید و طلب می‌کند و تو حاجتش را می‌دهی، این دعاها را در حق ما اجابت کن!
خدایا کاری کن، راهی برایم پیدا شود تا تو از من راضی شوی! باید توفیقاتی از ما سر بزند تا دلیل و راهنمایی باشد برای اینکه خدا از ما راضی باشد.
حدیث داریم که اگر می‌خواهید بدانید خدا از تو راضی هست یا نه؛ به خودت نگاه کن، ببین تو از خدا راضی هستی یا گوشه دلت می‌گویی چرا فلانی دارد و من ندارم! اینکه گله می‌کنی که خدا چرا به من نداده و فلان کس داده نشان دهنده این است که از خدا راضی نیستی و خدا هم از تو رضایت ندارد.
شما مثل بیمار هستید و خدا مثل دکتر است. ساعت 10 صبح دکتر به اتاق بیمارستان می‌آید و دستور غذا را به مسئول آشپزخانه میدهد. در یک اتاق گاهی 8 بیمار می‌خوابند و دکتر می‌گوید به این بیمار چلوکباب دهید و به آن آقا غذا ندهید و به آن بیمار دیگر هم سوپ دهید. حالا آن بیماری که دکتر از غذا منعش کرده با دکتر نزاع نمی‌کند، چون می‌داند عمل جراحی خواهد شد و نباید غذا بخورد. نگاه تمام بیمارها به دکتر یکسان است و ما هم پیش خدا باید اینجور باشیم.
همانطور که دکتر صلاح مریض را هر چه باشد، می‌داند، خدای تبارک و تعالی هم هر چه صلاح ما باشد را میدهد. به یکی کمتر و به یکی‌بیشتر میدهد و ما نباید اعتراضی کنیم.
اگر این روحیه را پیدا کردیم که هر چه خدا به ما دهد به همان راضی باشیم، خدا هم از ما راضی می‌شود؛ اما اگر در دلمان شکایت داشته باشیم که خدا به ما کم داده، به این معنی است که خدا هم از ما راضی نیست.
منشأ غیبت «حسد» است، باید ریشه حسادت را بزنیم تا غیبت نکنیم. ما نوعاً گرفتار حسد و اخلاق رذیله هستیم و دچار غیبتیم. حالا در ایام رمضان نیت کنیم که اعضا و جوارحمان نیز روزه باشند تا اسیر غیبت و دیگر گناهان نشویم.
حدیث داریم که هر وقت روزه می‌گیرید، کاری کنید تا گوشتان هم روزه باشد. غیبت و آواز حرام گوش ندهید. زبانتان غیبت نکند و زنان پوست صورت و موی خود را به نامحرم نشان ندهند. ولی متأسفانه ما روزه عام می‌گیریم و آخر ماه همان آدم اول ماه هستیم.
حدیث داریم کسانی که جاهلند و روزه حقیقی نمی‌گیرند و عبادت خالص انجام نمی‌دهند مثل حیوان آسیابان هستند. یعنی از صبح تا شب راه می‌روند؛ اما پیش نمی‌روند و غروب همان جایی هستند که صبح بودند.
وَلا تَجْعَل للشّیطان فیهِ علی سَبیلاً
در این بخش می‌خوانیم که خدایا کاری کن تا شیطان در ماه رمضان و ایام بعد از آن بر من راه پیدا نکند! حال چه کار کنیم تا شیطان بر ما راه پیدا نکند؟ حدیث داریم که شیطان با 3 طایفه کاری ندارد. آنهایی که یاد خدا می‌کنند، آنهایی که هنگام سحر بلند می‌شوند و استغفار می‌کنند و آنهایی که از ترس خدا هنگام سحر گریه و نابه می‌کنند.
واجْعَلِ الجَنّةِ لی منْزِلاً ومَقیلاً
خدایا بهشت را منزل من قرار بده! منزل بازگشت و آسایشگاه ما را بهشت قرار بده! کسانی که شیعه علی(ع) و اهل بیت هستند، ان‌شاءالله جهنم نمی‌روند. امام صادق (ع) می‌فرماید: «ایمانتان را با خودتان بیاورید ما شفاعتتان می‌کنیم.»
آیاتی که درباره شفاعت آمده برای کسانی است که با ایمان از دنیا می‌روند. آیات قرآن که در آن شفاعت نیست برای کافران و مردودیهاست. ما تجدید می‌شویم و یکی دو نمره کم می آوریم؛ اما چون شیعه هستیم، شفاعت اهل بیت(ع) شامل حال ما می‌شود.
توصیه‌ای از پیامبر اکرم(ص)در مورد تلاوت قرآن مرحوم آیت الله مجتهدی در مورد فراز پایانی این دعا تصریح می کند: پیامبر اکرم (ص) فرمودند: نَوّروا بیوتکم بتلاوه القرآن اولا تتخذوها قبورا کما فعلت الیهود و النصاری، صلوا فی لکنائس و البیع و عطلوا بیوتهم فان البیت اذا کثر فیه تلاوه القرآن کثر خیره و انسع اهله و اضاء لاهل السماء کما تصنئی نجوم السماء لاهل الدنیا”( اصول کافی، جلد 4) یعنی: خانه‌های خود را به تلاوت قرآن روشن کنید و آنها را گورستان نکنید چنانچه یهود و نصارا کردند، در کلیساها و عبادتگاه‌های خود نماز کنند ولی خانه‌های خویش ار معطل گذارده‌اند (و در آنها عبادتی انجام ندهند) زیرا که هرگاه در خانه بسیار تلاوت قرآن شود خیر و برکتش زیاد گردد و اهل آن به وسعت رسند و آن خانه برای اهل آسمان درخشندگی دارد چنانچه ستارگان آسمان برای اهل زمین می‌درخشند. و ما نیز می‌دانیم که هر چیزی بهاری دارد و بهار قرآن ماه مبارک رمضان است چنانچه امام باقر(ع) فرمودند: "لکل شی ربیع و ربیع القرآن شهر رمضان" یعنی: هر چیزی بهاری دارد و بهار قرآن ما، ماه مبارک رمضان است. پس با این حال ما نیز از خداوند در این روز می‌خواهیم که به ما توفیق عنایت فرماید تا بتوانیم کلام نورانیش را تلاوت کرده و به آن جامه عمل بپوشانیم.
در پایان دعا می‌خوانیم «یا قاضی حَوائِجَ الطّالِبین» یعنی ای خدایی که حوائج طالبین را برآورده می‌کنی، یعنی هر کسی هر کاری که دارد به سراغ تو می‌آید و طلب می‌کند و تو حاجتش را می‌دهی، این دعاها را در حق ما اجابت کن!
روز بیست و دوم ماه مبارک رمضان .................................................. ................
«اَللّهمَّ
افتَح لی فيه ابوابَ فَضلكَ، وَ اَنزل عَلَیّ فيه بَرَكاتكَ، وَوَفّقنی
فيه لموجبات مَرضاتك، واسكنّی فيه بحبوحات جَنّاتكَ، يا مجيبَ دَعوَه
المضطَرّينَ؛ خداوندا! در اين روز بر من درهای فضل و كرمت را بگشا و
بر من بركاتت را نازل فرما و بر موجبات رضا و خشنوديت موفقم بدار و در وسط
بهشت‌هايت مرا مسكن ده، ای پذيرنده دعای پريشانان و درماندگان».
«اَللّهمَّ افتَح لی فيه ابوابَ فَضلكَ»:
خدايا، درب‌های فضل خودت را به روی من باز كن! خدا به فضل خودش معامله می‌كند و اگر بخواهد به عدل خودش معامله كند، كار ما خراب می‌شود. برخی در دعای قنوت می‌خوانند «اللهم عاملنا بفضلك و لا تعاملنا بعدلك»كسی گفت كه خدايا، من اين همه دعا و نماز می‌خوانم؛ تازه منت سرم می‌گذاری، با من به عدلت معامله كن. تا اينكه محكوم به اعدام شد. از طرف پيامبر زمان به او گفتند كه خودت گفتی خدا به عدلش با تو معامله كن. روزی يك مگس را اعدام كردی و خدا به عدل خودش معامله كرد؛ تو مگسی را معدوم كردی و خدا تو را اعدام می‌كند!
در قرآن آيه‌ای است كه هر پيش‌آمدی كه برای شما اتفاق می‌افتد، محصول اعمال زشت خودتان است. با اين حال خداوند خيلی از اعمال بندگان را نديد می‌گيرد. نديد گرفتن خيلی از كارهای ما توسط خدا، فضل است و اگر بخواهد همه كارهای ما را حساب كند، عدل است. يادتان باشد اگر خدا بخواهد به عدل با ما معامله كند، كار ما زار می‌شود.
«وَ اَنزل عَلَیّ فيه بَرَكاتكَ»:
اينجا می‌خوانيم كه خدايا بركات خودت را نيز بر ما نازل كن! بركات چيست؟ برخی عمر با بركت دارند، چه اهل علم چه غير اهل علم. دستگيری و انجام كار خير را بركت می‌نامند. معنی اين فراز اين است كه عمر با بركت داشته باشيم. اگر پولداريم، كار خير انجام دهيم و اگر عالميم شاگرد تربيت كنيم و كتاب دينی بنويسيم.
علامه مجلسی از جمله كسانی بود كه عمر با بركت كرد و كتاب ارزشمند «بحارالانوار» ايشان 110 جلد است. از آن‌هايی كه تازه به حوزه‌های علميه می‌آيند تا تحصيل كنند، می‌خواهم كه فقط پيش‌نماز نشوند و با كار و تلاش خودشان را به درجه حضرات جوادی آملی و حسن‌زاده آملی برسد.
«وَوَفّقنی فيه لموجبات مَرضاتك»:
خدايا، در كارهايی كه سبب رضايت توست، من را موفق گردان! يادتان باشد كه كارهای نيك، موجبات رضايت پروردگار را فراهم می‌كند. اگر بتوانيم به مستحقان كمك كنيم، برای دختران دم بخت بی‌بضاعت جهيزيه تهيه كنيم، مسبب رضايتمندی خداوند می‌شوم.
«واسكنّی فيه بحبوحات جَنّاتكَ»:
خدايا من را واسط بهشت ساكن كن! فلسفه وسط بهشت را نمی‌دانم و شايد اولياء و انبياء در آنجا ساكن هستند. به هر حال بهترين جای بهشت در وسط آن است كه در دعای روز بيست‌ودوم ماه رمضان از خدا می‌خواهيم آن را نصيب ما گرداند.
در پايان دعا می‌خوانيم «يا مجيبَ دَعوَه المضطَرّينَ» يعنی ای خدايی كه دعای بيچاره‌ها را اجابت می‌كند، اين چند دعا را درباره من استجابت كن!
«اَللّهمَّ افتَح لی فيه ابوابَ فَضلكَ»:
خدايا، درب‌های فضل خودت را به روی من باز كن! خدا به فضل خودش معامله می‌كند و اگر بخواهد به عدل خودش معامله كند، كار ما خراب می‌شود. برخی در دعای قنوت می‌خوانند «اللهم عاملنا بفضلك و لا تعاملنا بعدلك»كسی گفت كه خدايا، من اين همه دعا و نماز می‌خوانم؛ تازه منت سرم می‌گذاری، با من به عدلت معامله كن. تا اينكه محكوم به اعدام شد. از طرف پيامبر زمان به او گفتند كه خودت گفتی خدا به عدلش با تو معامله كن. روزی يك مگس را اعدام كردی و خدا به عدل خودش معامله كرد؛ تو مگسی را معدوم كردی و خدا تو را اعدام می‌كند!
در قرآن آيه‌ای است كه هر پيش‌آمدی كه برای شما اتفاق می‌افتد، محصول اعمال زشت خودتان است. با اين حال خداوند خيلی از اعمال بندگان را نديد می‌گيرد. نديد گرفتن خيلی از كارهای ما توسط خدا، فضل است و اگر بخواهد همه كارهای ما را حساب كند، عدل است. يادتان باشد اگر خدا بخواهد به عدل با ما معامله كند، كار ما زار می‌شود.
«وَ اَنزل عَلَیّ فيه بَرَكاتكَ»:
اينجا می‌خوانيم كه خدايا بركات خودت را نيز بر ما نازل كن! بركات چيست؟ برخی عمر با بركت دارند، چه اهل علم چه غير اهل علم. دستگيری و انجام كار خير را بركت می‌نامند. معنی اين فراز اين است كه عمر با بركت داشته باشيم. اگر پولداريم، كار خير انجام دهيم و اگر عالميم شاگرد تربيت كنيم و كتاب دينی بنويسيم.
علامه مجلسی از جمله كسانی بود كه عمر با بركت كرد و كتاب ارزشمند «بحارالانوار» ايشان 110 جلد است. از آن‌هايی كه تازه به حوزه‌های علميه می‌آيند تا تحصيل كنند، می‌خواهم كه فقط پيش‌نماز نشوند و با كار و تلاش خودشان را به درجه حضرات جوادی آملی و حسن‌زاده آملی برسد.
«وَوَفّقنی فيه لموجبات مَرضاتك»:
خدايا، در كارهايی كه سبب رضايت توست، من را موفق گردان! يادتان باشد كه كارهای نيك، موجبات رضايت پروردگار را فراهم می‌كند. اگر بتوانيم به مستحقان كمك كنيم، برای دختران دم بخت بی‌بضاعت جهيزيه تهيه كنيم، مسبب رضايتمندی خداوند می‌شوم.
«واسكنّی فيه بحبوحات جَنّاتكَ»:
خدايا من را واسط بهشت ساكن كن! فلسفه وسط بهشت را نمی‌دانم و شايد اولياء و انبياء در آنجا ساكن هستند. به هر حال بهترين جای بهشت در وسط آن است كه در دعای روز بيست‌ودوم ماه رمضان از خدا می‌خواهيم آن را نصيب ما گرداند.
در پايان دعا می‌خوانيم «يا مجيبَ دَعوَه المضطَرّينَ» يعنی ای خدايی كه دعای بيچاره‌ها را اجابت می‌كند، اين چند دعا را درباره من استجابت كن!
روز بیست و سوم ماه مبارک رمضان .................................................. ................
مرحوم
آیت الله مجتهدی تهرانی در شرح فراز اول دعای روز بیست و سوم ماه مبارک
رمضان می گوید: همانطور که در روایات و آیات قرآن کریم آمده است خداوند
تمام گناهان بندگان خویش را می بخشد و از آنها در می گذرد «ان الله
یغفرالذنوب جمیعا»؛ یعنی: "به درستی که خداوند تمامی گناهان را می آمرزد"
ولی خداوند تنها یک گناه را نمی بخشد و آن هم شرک ورزیدن به ذات اقدس اوست؛
«ان الله لایغفر ان شرک به...» یعنی: "به درستی که خداوند کسی را که برای
او شریک قایل شود، نمی آمرزد".
وی در توضیح این مطلب که منظور از «اللهم اغسلنی»؛ "خدایا مرا شستشو ده”" چیست؟ می گوید: آب پاک کننده تمام کثافات و پلیدیهاست به طوری که آب هر کثافت و پلیدی را در هر مکانی که باشد از بین می برد و پاکیزگی و نظافت را بر جای می گذارد و اثری از آن کثافت نخواهد ماند که آنگاه است که می گوییم مکان مورد نظر ما شستشو شده و پاک گردیده است و دلیل اینکه از خداوند خواستاریم که «اللهم اغسلنی فیه من الذنوب» ما را از گناهان شستشو داده و پاک گرداند به خاطر این است که دیگر اثری از گناه در جسم و روح ما وجود نداشته باشد تا اینکه کثافات و پلیدیهای گناه مانعی برای رسیدن به قرب الی الله نشوند، پس منظور از غسل همان پاک و طاهر شدن از پلیدیهای گناهان است، که در این روز ما نیز از پروردگار عالمیان خواستاریم که ما را از گناهان پاک و پاکیزه گرداند تا بتوانیم به درجات عالی معنوی دست یابیم...
این استاد اخلاق فقید تهران در شرح این فراز از دعا «وطهرنی فیه من العیوب» می گوید: انسان در طول زندگی خود دانسته یا ندانسته اشتباهات و خطاهای فاحشی را انجام می دهد که این اشتباهات و خطاها به عیب تعبیر می گردد. به فرض مثال شخصی که بسیار دروغ می گوید دروغگویی عیب بزرگ او تلقی می گردد که آن عیب در دنیا و آخرت گریبانگیر او می شود. چراکه یک عیب مولد هزاران عیب دیگر است که ممکن است جامعه ای را به نابودی بکشد، چنانچه در روایات و احادیث موجود است اسلام دستور بر پوشش عیوب الناس مخصوصا مسلمانان را دارد.
آثار عیب پوشی مردم
مرحوم مجتهدی با تأکید بر عیب پوشی مردم تصریح می کند: علت لزوم عیب پوشی مردم این است که اگر عیبی از شخصی که دارای احترام و آبروست و عده بسیاری از او تبعیت می کنند، فاش شود آنگاه است که دو اتفاق مهم ممکن است رخ دهد: اول اینکه آن شخص بی آبرو گشته و شخصیت او در پیش همگان متلاشی می گردد که ممکن است این عمل، آن شخص را به کارهای خطرناکی وا دارد و دوم اینکه ممکن است افراد بسیاری که از او تبعیت می کنند به علت اعتماد به او عیب او را حسن دانسته و به اشاعه آن عیب در بین مردمان بپردازند که هر دو حالت آن برای یک جامعه بسیار خطرناک است.
وی در ادامه یادآور می شود: حال شاید سؤال شود پس در مقابل چنین رفتارهایی چه باید بکنیم؟ که ما در جواب می گوییم که اولا هر انسانی به اندازه کافی دارای عیوب می باشد که اگر بخواهد به عیوب نفس خود نظر کند تا آخر عمر باید در اصلاح آنها بکوشد. چرا که انسانی که خود مریض است اول باید مرض خود را درمان کند، بعد مرض دیگران را، که با این عمل خود به خود جامعه و افراد آن نیز اصلاح می گردند. به طوری که اگر شخصی عیوب خود را اصلاح کند کسانی که از او تبعیت می کنند و از او الگو می گیرند نیز از عمل اصلاح شده و پسندیده او تبعیت می کنند و ثانیا انسانها در صورت مشاهده عیبی در برادر مسلمان دینی خود می توانند به صورت مخفیانه و نامحسوس آن عیب را به آن شخص گوشزد کنند تا به اصلاح آن بپردازد و باید این را هم در نظر گرفت که خداوند ستارالعیوب است و عیبها را می پوشاند و خداوندی که بر پوشندگی عیبها معروف است هیچگاه نمی خواهد بنده ای عیب بنده دیگری را فاش گرداند که ما نیز در این روز از خداوندی که بر عیوب ما آگاه است خواستاریم وجود ما را از عیبهایی که در ما رخنه کرده است پاک گرداند...
قلب‌های خداترس
مرحوم آیت الله مجتهدی در شرح فراز پایانی این دعا می گوید: «وامتحن قلبی فیه بتقوی: لقلوب یا مقیل عثرات المذنبین»؛ و در این روز دلم را در آزمایش، رتبه دلهای اهل تقوا بخش ای پذیرنده عذر لغزشهای گناهکاران. کسانی که تقوای الهی پیشه می کنند در روز قیامت از جایگاه ویژه ای برخوردارند چرا که آنان از نافرمانی دستورات ذات اقدس پروردگار دوری گزیدند و سر تسلیم به امر و فرمان او فرود آوردند چنانچه خداوند عزوجل در قرآن می فرماید: «والذین اتقوا فوقهم یوم القیامه...» یعنی: "مقام تقوا پیشه گان در روز قیامت بسی برتر و والاتر از کافران است". و آنان نزد پروردگار خویش دارای رتبه و مقامی والا هستند که خداوند به آنان وعده فرموده است که: «للذین اتقوا عند ربهم جنات تجری من تحتها الانهار خالدین فیها و ازواج مطهره و رضوان من الله و الله بصیر بالعباد» یعنی: "کسانی که تقوا پیشه اند نزد خداوند باغهای بهشتی است که بر زیر آن نهرها جاریست و در آن جاوید هستند و زنان پاکیزه و آراسته و (از همه بهتر) خشنودی خداوند (برای آنان می باشد) و خداوند به حال بندگان بیناست. که ما نیز در این روز با اینکه دارای گناهان و لغزشهای بسیاریم اما از خداوند توبه پذیر و مهربان خواستاریم که گناهان و لغزشهای ما را آمرزیده و مقام و رتبه اهل تقوا را که در پیشگاه او از درجات والایی برخوردارند به ما عطا فرماید.
نماز شب بیست و چهارم رمضان
نمازهای مخصوصی برای هر شب ماه مبارک رمضان از حضرت علی (ع) روایت شده و ثوابهای زیادی برای هر شبی ذکر فرموده اند. این نمازهای مستحبی تماما دو رکعت دو رکعت خوانده می شود و خواندن آن در حالت نشسته هم جایز است، لکن ایستاده افضل است.
نماز شب بیست و چهارم ماه مبارک رمضان، هشت رکعت (چهار تا دو رکعتی) است که در هر رکعت بعد از حمد هر سوره که بخواهی می توان یک مرتبه خواند و حضرت امیر المؤمنین(ع) در ثواب آن فرمود: هر کس بخواند، مثل کسی است که حج و عمره نموده است.
وی در توضیح این مطلب که منظور از «اللهم اغسلنی»؛ "خدایا مرا شستشو ده”" چیست؟ می گوید: آب پاک کننده تمام کثافات و پلیدیهاست به طوری که آب هر کثافت و پلیدی را در هر مکانی که باشد از بین می برد و پاکیزگی و نظافت را بر جای می گذارد و اثری از آن کثافت نخواهد ماند که آنگاه است که می گوییم مکان مورد نظر ما شستشو شده و پاک گردیده است و دلیل اینکه از خداوند خواستاریم که «اللهم اغسلنی فیه من الذنوب» ما را از گناهان شستشو داده و پاک گرداند به خاطر این است که دیگر اثری از گناه در جسم و روح ما وجود نداشته باشد تا اینکه کثافات و پلیدیهای گناه مانعی برای رسیدن به قرب الی الله نشوند، پس منظور از غسل همان پاک و طاهر شدن از پلیدیهای گناهان است، که در این روز ما نیز از پروردگار عالمیان خواستاریم که ما را از گناهان پاک و پاکیزه گرداند تا بتوانیم به درجات عالی معنوی دست یابیم...
این استاد اخلاق فقید تهران در شرح این فراز از دعا «وطهرنی فیه من العیوب» می گوید: انسان در طول زندگی خود دانسته یا ندانسته اشتباهات و خطاهای فاحشی را انجام می دهد که این اشتباهات و خطاها به عیب تعبیر می گردد. به فرض مثال شخصی که بسیار دروغ می گوید دروغگویی عیب بزرگ او تلقی می گردد که آن عیب در دنیا و آخرت گریبانگیر او می شود. چراکه یک عیب مولد هزاران عیب دیگر است که ممکن است جامعه ای را به نابودی بکشد، چنانچه در روایات و احادیث موجود است اسلام دستور بر پوشش عیوب الناس مخصوصا مسلمانان را دارد.
آثار عیب پوشی مردم
مرحوم مجتهدی با تأکید بر عیب پوشی مردم تصریح می کند: علت لزوم عیب پوشی مردم این است که اگر عیبی از شخصی که دارای احترام و آبروست و عده بسیاری از او تبعیت می کنند، فاش شود آنگاه است که دو اتفاق مهم ممکن است رخ دهد: اول اینکه آن شخص بی آبرو گشته و شخصیت او در پیش همگان متلاشی می گردد که ممکن است این عمل، آن شخص را به کارهای خطرناکی وا دارد و دوم اینکه ممکن است افراد بسیاری که از او تبعیت می کنند به علت اعتماد به او عیب او را حسن دانسته و به اشاعه آن عیب در بین مردمان بپردازند که هر دو حالت آن برای یک جامعه بسیار خطرناک است.
وی در ادامه یادآور می شود: حال شاید سؤال شود پس در مقابل چنین رفتارهایی چه باید بکنیم؟ که ما در جواب می گوییم که اولا هر انسانی به اندازه کافی دارای عیوب می باشد که اگر بخواهد به عیوب نفس خود نظر کند تا آخر عمر باید در اصلاح آنها بکوشد. چرا که انسانی که خود مریض است اول باید مرض خود را درمان کند، بعد مرض دیگران را، که با این عمل خود به خود جامعه و افراد آن نیز اصلاح می گردند. به طوری که اگر شخصی عیوب خود را اصلاح کند کسانی که از او تبعیت می کنند و از او الگو می گیرند نیز از عمل اصلاح شده و پسندیده او تبعیت می کنند و ثانیا انسانها در صورت مشاهده عیبی در برادر مسلمان دینی خود می توانند به صورت مخفیانه و نامحسوس آن عیب را به آن شخص گوشزد کنند تا به اصلاح آن بپردازد و باید این را هم در نظر گرفت که خداوند ستارالعیوب است و عیبها را می پوشاند و خداوندی که بر پوشندگی عیبها معروف است هیچگاه نمی خواهد بنده ای عیب بنده دیگری را فاش گرداند که ما نیز در این روز از خداوندی که بر عیوب ما آگاه است خواستاریم وجود ما را از عیبهایی که در ما رخنه کرده است پاک گرداند...
قلب‌های خداترس
مرحوم آیت الله مجتهدی در شرح فراز پایانی این دعا می گوید: «وامتحن قلبی فیه بتقوی: لقلوب یا مقیل عثرات المذنبین»؛ و در این روز دلم را در آزمایش، رتبه دلهای اهل تقوا بخش ای پذیرنده عذر لغزشهای گناهکاران. کسانی که تقوای الهی پیشه می کنند در روز قیامت از جایگاه ویژه ای برخوردارند چرا که آنان از نافرمانی دستورات ذات اقدس پروردگار دوری گزیدند و سر تسلیم به امر و فرمان او فرود آوردند چنانچه خداوند عزوجل در قرآن می فرماید: «والذین اتقوا فوقهم یوم القیامه...» یعنی: "مقام تقوا پیشه گان در روز قیامت بسی برتر و والاتر از کافران است". و آنان نزد پروردگار خویش دارای رتبه و مقامی والا هستند که خداوند به آنان وعده فرموده است که: «للذین اتقوا عند ربهم جنات تجری من تحتها الانهار خالدین فیها و ازواج مطهره و رضوان من الله و الله بصیر بالعباد» یعنی: "کسانی که تقوا پیشه اند نزد خداوند باغهای بهشتی است که بر زیر آن نهرها جاریست و در آن جاوید هستند و زنان پاکیزه و آراسته و (از همه بهتر) خشنودی خداوند (برای آنان می باشد) و خداوند به حال بندگان بیناست. که ما نیز در این روز با اینکه دارای گناهان و لغزشهای بسیاریم اما از خداوند توبه پذیر و مهربان خواستاریم که گناهان و لغزشهای ما را آمرزیده و مقام و رتبه اهل تقوا را که در پیشگاه او از درجات والایی برخوردارند به ما عطا فرماید.
نماز شب بیست و چهارم رمضان
نمازهای مخصوصی برای هر شب ماه مبارک رمضان از حضرت علی (ع) روایت شده و ثوابهای زیادی برای هر شبی ذکر فرموده اند. این نمازهای مستحبی تماما دو رکعت دو رکعت خوانده می شود و خواندن آن در حالت نشسته هم جایز است، لکن ایستاده افضل است.
نماز شب بیست و چهارم ماه مبارک رمضان، هشت رکعت (چهار تا دو رکعتی) است که در هر رکعت بعد از حمد هر سوره که بخواهی می توان یک مرتبه خواند و حضرت امیر المؤمنین(ع) در ثواب آن فرمود: هر کس بخواند، مثل کسی است که حج و عمره نموده است.
روز بیست و چهارم ماه مبارک رمضان .................................................. ..............................
مرحوم
آیت الله مجتهدی تهرانی در شرح دعای روز بیست و چهارم ماه رمضان می گوید:
در این دعا از خداوند خواستاریم که به ما توفیق دهد آنچه را که رضایت او در
آن است انجام دهیم، حال می خواهیم بدانیم که رضایت خداوند در چه چیزی می
باشد؟ و چه چیزهایی موجب رضایت پروردگار عالمیان می گردد؟باید در جواب
بگوییم هر عملی را که خداوند انسانها را به انجام آن امر فرموده است؛ موجب
رضایت خداوند از بندگان است که اگر بنده ای به آن دستورات عمل نماید رضایت
خداوند را برای خود واجب نموده و اگر نافرمانی از آن دستورات نماید خشم و
غضب الهی را بر خود واجب نموده است. اگر می‌خواهید بدانید که خدا از شما
راضی هست یا نه، ببینید خودتان در ته دل از خدا راضی هستید؟ اگر راضی
باشید، خدا هم از شما راضی است.
وی با اشاره به حدیثی که انسانها را مانند بیمار و خداوند را مانند طبیب توصیف می کند؛ یادآور می شود: همانطور که دکتر هر چه بگوید، بیمار می‌پذیرد، خدا هر چه به ما داد، ما هم باید رضایت داشته باشیم.اگر در مصیبت‌ها و نداری‌ها از خدا گله نکنیم و تسلیم خدا باشیم، یعنی اینکه ما از خدای راضی هستیم و خدا هم از ما رضایت دارد. اما خیلی سخت است که انسان ذره‌ای گله از خدا نداشته باشد. به عنوان مثال: انفاق کردن، اقامه نماز، پرداخت زکات موجبات رضایت الهی از بندگان، و دروغ و تهمت و غیبت، موجبات خشم و غضب پروردگار عالمیان می باشد که ما در این روز از خداوند خواستاریم ما را جزو کسانی قرار دهد که به دنبال جلب رضایت او باشیم نه خشم و غضب او که همانا خداوند سخت عذاب است ”أَنَّ اللّهَ شَدِیدُ الْعِقَابِ”.(مائده،۹۸)
این استاد فقید اخلاق درباره شرح اینکه منظور از «و اعوذ بک مما یوذیک» در این دعا چیست؟ می گوید: در اینجا منظور از مما یوذیک «آنچه که ترا ناپسند است» انجام اعمالی است که خداوند انسان را از انجام آن اعمال منع نموده است. مثل: دروغ، غیبت، تهمت، فحش که هنگامی که انسانی یکی از این اعمال را انجام دهد موجبات عذاب و عقوبت الهی را فراهم می سازد. به عنوان مثال: امام موسی بن جعفر (ع) در حدیثی فرمودند: “ان الله حرم الجنه علی کل بذی قلیل العیاء لایبالی ما قال و ما قیل فیه” یعنی: “خداوند بهشت را حرام نموده بر کسانی که دارای زبانی فحاش اند و حیای آنها کم است، باک ندارند از اینکه خودشان چه می گویند و باک ندارند که درباره آنان چه گفته می شود” که این نمونه ای از اعمالی است که در پیشگاه خداوند زشت و ناپسند است و انجام آن باعث عقوبت الهی می گردد، که ما نیز در این روز به خداوند پناه می بریم تا ما را از تمامی اعمالی که موجبات خشم و غضبش را فراهم می کند دور سازد.
مال اندوزی برای وارث
مرحوم مجتهدی در شرح فراز پایانی دعای بیست و چهارم ماه رمضان می گوید: «و اسئلک التوفیق فیه الان اطیعک و لااعصیک یا جوادالسائلین»؛ خدایا از تو توفیق می‌خواهم که در ماه رمضان اطاعت تو را کنم و گناه انجام ندهم! روایت داریم از امام نهم (ع) که فرمود: مؤمن باید ۳ خصلت داشته باشد. اول توفیق داشته باشد، دوم خودش را موعظه کند و سوم اینکه نصیحت دیگران را قبول کند. وارثان خود را به خدا بسپارید و نه به پول. حدیث داریم که اگر وارث خوب هستند، خدا خودش نگهبان آنهاست و اگر بد و دشمن خدا هستند؛ چرا برای دشمنان خدا زحمت می‌کشید؟ در پایان دعا برای استجابت دعا می‌گوییم؛ ای خدایی که به هر کسی که از تو چیزی سؤال می‌کند، تو جود می‌کنی و نسبت به او بخشش داری، دعای ما را اجابت کن! ما گاهی سائلین را رد می‌کنیم؛ اما خدا درخواست همه را میدهد و رد نمی‌کند؛ ولی گاهی چیزی که صلاح ما نیست را از خدا می‌خواهیم و خدا نمی‌دهد؛ البته آن خواسته را هم در قیامت برآورده می‌کند: در قیامت بندگان می‌پرسند؛ خدایا اینها که به ما می‌دهی چیست؟ خطاب می‌آید که در دنیا خواستی صلاح نبود بدهیم و الان آن را برآورده می‌کنیم.
سرانجام به اطاعت یا نافرمانی خدا
این استاد فقید اخلاق تهران در پایان تصریح می کند: هر بنده ای برای آنکه به هدایت و رستگاری دست یابد لازمه آن این است که اطاعت خداوند و رسولش را نماید، چرا که رسول، فرستاده خداوند است که دستورات خدا را برای مردم بیان می دارد. اگر کسی از رسول خدا (ص) اطاعت نکند یقینا خدا را اطاعت نکرده و کسی که خدا را اطاعت نکند از پیروان شیطان گشته و کافر تلقی می گردد به طوری که خداوند عزوجل در قرآن کریم می فرماید: “قل اطیعوالله و الرسول فان تولوا فان الله لا یحب الکافرین”(آل عمران۳۲) یعنی “بگو اطاعت خداوند و رسولش را کنید پس اگر روی برگردانید به درستی که خداوند کافران را دوست ندارد”. پس کسانی که نافرمانی خداوند و رسولش را می کنند جزو کافرانند و از رحمت خداوند به دور می باشند و خداوند آنان را هدایت نمی کند چنانچه در قرآن می فرماید: “إِنَّ اللهَ لاَیَهْدِی القَوْمَ الکَافِرینَ ” (مائده۶۷) یعنی “و خداوند قوم کافر را هدایت نمی کند.” پس ما نیز در این روز از خداوند می خواهیم که به ما توفیق دهد تا از دستوراتش پیروی نموده و هیچ گاه نافرمانی او را ننماییم.
نماز شب بیست و پنجم رمضان
نمازهای مخصوصی برای هر شب ماه مبارک رمضان از حضرت علی (ع) روایت شده و ثوابهای زیادی برای هر شبی ذکر فرموده اند. این نمازهای مستحبی تماما دو رکعت دو رکعت خوانده می شود و خواندن آن در حالت نشسته هم جایز است، لکن ایستاده افضل است.
نماز شب بیست و پنجم، ۸ رکعت (چهار تا دو رکعتی)، است که در هر رکعت بعد از حمد ۱۰مرتبه سوره توحید خوانده می شود و حضرت امیرالمؤمنین علی (ع) در ثواب این نماز فرمود: هر کس بخواند، نوشته می شود از برای او ثواب عابدین.
وی با اشاره به حدیثی که انسانها را مانند بیمار و خداوند را مانند طبیب توصیف می کند؛ یادآور می شود: همانطور که دکتر هر چه بگوید، بیمار می‌پذیرد، خدا هر چه به ما داد، ما هم باید رضایت داشته باشیم.اگر در مصیبت‌ها و نداری‌ها از خدا گله نکنیم و تسلیم خدا باشیم، یعنی اینکه ما از خدای راضی هستیم و خدا هم از ما رضایت دارد. اما خیلی سخت است که انسان ذره‌ای گله از خدا نداشته باشد. به عنوان مثال: انفاق کردن، اقامه نماز، پرداخت زکات موجبات رضایت الهی از بندگان، و دروغ و تهمت و غیبت، موجبات خشم و غضب پروردگار عالمیان می باشد که ما در این روز از خداوند خواستاریم ما را جزو کسانی قرار دهد که به دنبال جلب رضایت او باشیم نه خشم و غضب او که همانا خداوند سخت عذاب است ”أَنَّ اللّهَ شَدِیدُ الْعِقَابِ”.(مائده،۹۸)
این استاد فقید اخلاق درباره شرح اینکه منظور از «و اعوذ بک مما یوذیک» در این دعا چیست؟ می گوید: در اینجا منظور از مما یوذیک «آنچه که ترا ناپسند است» انجام اعمالی است که خداوند انسان را از انجام آن اعمال منع نموده است. مثل: دروغ، غیبت، تهمت، فحش که هنگامی که انسانی یکی از این اعمال را انجام دهد موجبات عذاب و عقوبت الهی را فراهم می سازد. به عنوان مثال: امام موسی بن جعفر (ع) در حدیثی فرمودند: “ان الله حرم الجنه علی کل بذی قلیل العیاء لایبالی ما قال و ما قیل فیه” یعنی: “خداوند بهشت را حرام نموده بر کسانی که دارای زبانی فحاش اند و حیای آنها کم است، باک ندارند از اینکه خودشان چه می گویند و باک ندارند که درباره آنان چه گفته می شود” که این نمونه ای از اعمالی است که در پیشگاه خداوند زشت و ناپسند است و انجام آن باعث عقوبت الهی می گردد، که ما نیز در این روز به خداوند پناه می بریم تا ما را از تمامی اعمالی که موجبات خشم و غضبش را فراهم می کند دور سازد.
مال اندوزی برای وارث
مرحوم مجتهدی در شرح فراز پایانی دعای بیست و چهارم ماه رمضان می گوید: «و اسئلک التوفیق فیه الان اطیعک و لااعصیک یا جوادالسائلین»؛ خدایا از تو توفیق می‌خواهم که در ماه رمضان اطاعت تو را کنم و گناه انجام ندهم! روایت داریم از امام نهم (ع) که فرمود: مؤمن باید ۳ خصلت داشته باشد. اول توفیق داشته باشد، دوم خودش را موعظه کند و سوم اینکه نصیحت دیگران را قبول کند. وارثان خود را به خدا بسپارید و نه به پول. حدیث داریم که اگر وارث خوب هستند، خدا خودش نگهبان آنهاست و اگر بد و دشمن خدا هستند؛ چرا برای دشمنان خدا زحمت می‌کشید؟ در پایان دعا برای استجابت دعا می‌گوییم؛ ای خدایی که به هر کسی که از تو چیزی سؤال می‌کند، تو جود می‌کنی و نسبت به او بخشش داری، دعای ما را اجابت کن! ما گاهی سائلین را رد می‌کنیم؛ اما خدا درخواست همه را میدهد و رد نمی‌کند؛ ولی گاهی چیزی که صلاح ما نیست را از خدا می‌خواهیم و خدا نمی‌دهد؛ البته آن خواسته را هم در قیامت برآورده می‌کند: در قیامت بندگان می‌پرسند؛ خدایا اینها که به ما می‌دهی چیست؟ خطاب می‌آید که در دنیا خواستی صلاح نبود بدهیم و الان آن را برآورده می‌کنیم.
سرانجام به اطاعت یا نافرمانی خدا
این استاد فقید اخلاق تهران در پایان تصریح می کند: هر بنده ای برای آنکه به هدایت و رستگاری دست یابد لازمه آن این است که اطاعت خداوند و رسولش را نماید، چرا که رسول، فرستاده خداوند است که دستورات خدا را برای مردم بیان می دارد. اگر کسی از رسول خدا (ص) اطاعت نکند یقینا خدا را اطاعت نکرده و کسی که خدا را اطاعت نکند از پیروان شیطان گشته و کافر تلقی می گردد به طوری که خداوند عزوجل در قرآن کریم می فرماید: “قل اطیعوالله و الرسول فان تولوا فان الله لا یحب الکافرین”(آل عمران۳۲) یعنی “بگو اطاعت خداوند و رسولش را کنید پس اگر روی برگردانید به درستی که خداوند کافران را دوست ندارد”. پس کسانی که نافرمانی خداوند و رسولش را می کنند جزو کافرانند و از رحمت خداوند به دور می باشند و خداوند آنان را هدایت نمی کند چنانچه در قرآن می فرماید: “إِنَّ اللهَ لاَیَهْدِی القَوْمَ الکَافِرینَ ” (مائده۶۷) یعنی “و خداوند قوم کافر را هدایت نمی کند.” پس ما نیز در این روز از خداوند می خواهیم که به ما توفیق دهد تا از دستوراتش پیروی نموده و هیچ گاه نافرمانی او را ننماییم.
نماز شب بیست و پنجم رمضان
نمازهای مخصوصی برای هر شب ماه مبارک رمضان از حضرت علی (ع) روایت شده و ثوابهای زیادی برای هر شبی ذکر فرموده اند. این نمازهای مستحبی تماما دو رکعت دو رکعت خوانده می شود و خواندن آن در حالت نشسته هم جایز است، لکن ایستاده افضل است.
نماز شب بیست و پنجم، ۸ رکعت (چهار تا دو رکعتی)، است که در هر رکعت بعد از حمد ۱۰مرتبه سوره توحید خوانده می شود و حضرت امیرالمؤمنین علی (ع) در ثواب این نماز فرمود: هر کس بخواند، نوشته می شود از برای او ثواب عابدین.
روز بیست و پنجم ماه مبارک رمضان .................................................. ..............................
مرحوم
آیت الله مجتهدی تهرانی در شرح فراز نخست دعای روز بیست و پنجم ماه مبارک
رمضان تأکید می کند: حدیث داریم که به حقیقت ایمان نمی رسید مگر اینکه
نزدیک ترین خویشان خود را برای خدا دوست نداشته باشید چون متدین نیست و
دورترین افراد را برای اینکه مؤمن است، دوست داشته باشید.
وی در ادامه با اشاره به حدیثی از امام پنجم شیعیان تأکید می کند: همچنین امام محمدباقر(ع) به شخصی فرمودند: إذا أرَدْتَ أنْ تَعْلَمَ أنَّ فيكَ خَيْراً، فَانْظُرْ إلي قَلْبِكَ فَإنْ كانَ يُحِبُّ أهْلَ طاعَةِ اللّهِ وَ يُبْغِضُ أهْلَ مَعْصِيَتِهِ فَفيكَ خَيْرٌ; وَاللّهُ يُحِبُّك، وَ إذا كانَ يُبْغِضُ أهْلَ طاعَةِ اللّهِ وَ يُحِبّ أهْلَ مَعْصِيَتِهِ فَلَيْسَ فيكَ خَيْرٌ؛ وَ اللّهُ يُبْغِضُكَ، وَالْمَرْءُ مَعَ مَنْ أحَبَّ. امام محمد باقر(ع) فرمود: اگر خواستي بداني كه در وجودت خير و خوشبختي هست يا نه، به درون خود دقّت كن اگر اهل عبادت و طاعت را دوست داري و از اهل معصيت و گناه ناخوشايندي، پس در وجودت خير و سعادت وجود دارد؛ و خداوند تو را دوست مي دارد. ولي چنانچه از اهل طاعت و عبادت ناخوشايند باشي و به اهل معصيت عشق و علاقه ورزيدي، پس خير و خوبي در تو نباشد؛ و خداوند تو را دشمن دارد. و هر انساني با هر كسي كه به او عشق و علاقه دارد، با همان محشور مي گردد.
مرحوم مجتهدی در توضیح این روایت، به حدیثی از معصوم اشاره کرده و می گوید: در حدیث داریم که دوره ای می رسد در آخرالزمان که قلب مؤمن از اینکه گناه را می بیند و نمی تواند وضع را تغییر دهد آب می شود؛ گناه را می بیند در جامعه اما استطاعت تغییر گناه و امر به معرو ف و نهی از منکر ندارد این قلبش از این درد آب می شود.
وی در ادامه تأکید می کند: در این حدیث اشاره شده است به اینکه انسان با آنکس که دوست دارد در روز قیامت محشور می شود. در این دعا سه مسئله بود یکی خدایا خوبها را دوست داشته باشیم و بدها را دوست نداشته باشیم و سوم اینکه خداوندا مرا بر روش پیامبر خاتم(ص) قرار بده تا به دستورات او عمل کنم.
نماز شب بیست و ششم رمضان
نمازهای مخصوصی برای هر شب ماه مبارک رمضان از حضرت علی (ع) روایت شده و ثوابهای زیادی برای هر شبی ذکر فرموده اند. این نمازهای مستحبی تماما دو رکعت دو رکعت خوانده می شود و خواندن آن در حالت نشسته هم جایز است، لکن ایستاده افضل است.
نماز شب بیست و ششم ماه رمضان، هشت رکعت (چهار تا دو رکعتی) است و در هر رکعت بعد از حمد هر سوره ای که بخواند، و حضرت علی(ع) در ثواب این نماز فرمود: گشوده می شود از برای او درهای آسمان.
وی در ادامه با اشاره به حدیثی از امام پنجم شیعیان تأکید می کند: همچنین امام محمدباقر(ع) به شخصی فرمودند: إذا أرَدْتَ أنْ تَعْلَمَ أنَّ فيكَ خَيْراً، فَانْظُرْ إلي قَلْبِكَ فَإنْ كانَ يُحِبُّ أهْلَ طاعَةِ اللّهِ وَ يُبْغِضُ أهْلَ مَعْصِيَتِهِ فَفيكَ خَيْرٌ; وَاللّهُ يُحِبُّك، وَ إذا كانَ يُبْغِضُ أهْلَ طاعَةِ اللّهِ وَ يُحِبّ أهْلَ مَعْصِيَتِهِ فَلَيْسَ فيكَ خَيْرٌ؛ وَ اللّهُ يُبْغِضُكَ، وَالْمَرْءُ مَعَ مَنْ أحَبَّ. امام محمد باقر(ع) فرمود: اگر خواستي بداني كه در وجودت خير و خوشبختي هست يا نه، به درون خود دقّت كن اگر اهل عبادت و طاعت را دوست داري و از اهل معصيت و گناه ناخوشايندي، پس در وجودت خير و سعادت وجود دارد؛ و خداوند تو را دوست مي دارد. ولي چنانچه از اهل طاعت و عبادت ناخوشايند باشي و به اهل معصيت عشق و علاقه ورزيدي، پس خير و خوبي در تو نباشد؛ و خداوند تو را دشمن دارد. و هر انساني با هر كسي كه به او عشق و علاقه دارد، با همان محشور مي گردد.
مرحوم مجتهدی در توضیح این روایت، به حدیثی از معصوم اشاره کرده و می گوید: در حدیث داریم که دوره ای می رسد در آخرالزمان که قلب مؤمن از اینکه گناه را می بیند و نمی تواند وضع را تغییر دهد آب می شود؛ گناه را می بیند در جامعه اما استطاعت تغییر گناه و امر به معرو ف و نهی از منکر ندارد این قلبش از این درد آب می شود.
وی در ادامه تأکید می کند: در این حدیث اشاره شده است به اینکه انسان با آنکس که دوست دارد در روز قیامت محشور می شود. در این دعا سه مسئله بود یکی خدایا خوبها را دوست داشته باشیم و بدها را دوست نداشته باشیم و سوم اینکه خداوندا مرا بر روش پیامبر خاتم(ص) قرار بده تا به دستورات او عمل کنم.
نماز شب بیست و ششم رمضان
نمازهای مخصوصی برای هر شب ماه مبارک رمضان از حضرت علی (ع) روایت شده و ثوابهای زیادی برای هر شبی ذکر فرموده اند. این نمازهای مستحبی تماما دو رکعت دو رکعت خوانده می شود و خواندن آن در حالت نشسته هم جایز است، لکن ایستاده افضل است.
نماز شب بیست و ششم ماه رمضان، هشت رکعت (چهار تا دو رکعتی) است و در هر رکعت بعد از حمد هر سوره ای که بخواند، و حضرت علی(ع) در ثواب این نماز فرمود: گشوده می شود از برای او درهای آسمان.
روز بیست و ششم ماه مبارک رمضان .................................................. ..............................
مرحوم
آیت الله مجتهدی تهرانی در شرح فراز نخست این دعا می گوید: «اللهمّ اجْعَل
سَعْیی فیهِ مَشْکوراً» در این بخش از دعا می‌خوانیم، خدایا سعی و تلاش ما
در ماه رمضان را بپذیر! واژه «مشکوراً» به معنای «تشکر کن» است و مقصود آن
در این دعا «بپذیر» و «قبول کن» است. آدم زحمت می‌کشد و روزه میگیرد،
گرسنه و تشنه می‌شود؛ اما غذا و آب نمی‌خورد و کم خوابی ماه رمضان را تحمل
می‌کند و اگر خدا تلاش‌های ما را قبول نکند، کاری از ما ساخته نیست. اگر
زحمتی و رنجی کشیده شود و حاصلی در پی نداشته باشد، اتفاق ناگواری افتاده
است.
وی تأکید می کند: گاهی ما باید غصه این مطلب را بخوریم که نکند اعمال ما را آفت بزند. مثلاً یک غیبت می‌تواند تمام زحمات ما را هدر دهد. اگر غیبت کنید 40 روز اعمال خوب شما در نامه اعمال شخص غیبت شونده نوشته می‌شود و اگر عمل خوبی نداشته باشید، گناهان آن شخص در نامه اعمال شما نوشته می‌شود. این روایت از معصوم (علیهم السلام) است. در قرآن نیز خداوند می فرماید: «آیا به شما خبر دهم که زیان‌کارترین افراد چه کسانی‌اند؟ آنان که در زندگی دنیا، تلاششان گم شده و نابود می‌شود و در عین حال، خیال می‌کنند که نیکو عمل می‌کنند!» (کهف ،104). این خطاب الهی فقط به پیامبر(صلی الله علیه واله) نیست به همه ماست به آنانی که می‌روند و نمی‌رسند، عمل می‌کنند و نتیجه نمی‌گیرند. می‌جویند و نمی‌یابند. رنج می‌برند و گنج نمی‌برند. تلاششان بی‌فایده است و سعی شان بدون شکر! و این خسران است. اگر عمل انسان و سعی و تلاش او مورد رضایت خدا قرار بگیرد و پروردگار به عین عنایت در آن بنگرد و از او بخرد، چنین عملی «سعی مشکور» است یعنی سعی که سپاس الهی و تشکر را به همراه دارد.
این استاد فقید اخلاق در تعریف سعی مشکور می گوید: سعی مشکور آن است که آمیزه‌ایی از خلوص و صدق داشته باشد. «صبغه الله» در آن باشد. ایمان و عمل صالح، طلب آخرت و در زمره ابرار بودن و... شرایط رسیدن به سعی مشکور است. آری، هرکس «آخرت» را بجوید و بطلبد و برای آن تلاش و سعی شایسته بنماید و دارای ایمان هم باشد، چنین کسانی سعی‌شان «مشکور» است.(اسراء.آیه19) از خداوند می‌خواهیم روزه ما و اعمال الهی ما را سعی مشکور برشمارد و گناهان ما را مورد بخشایش قرار دهد.
در پی عیوب مردم نباشیم
وی در شرح این فراز «وذَنْبی فیهِ مَغْفوراً وعَملی فیهِ مَقْبولاً» از دعا، بر دوری از عیب جویی مردم تأکید کرده و می گوید: باید به خودمان بپردازیم و ببینیم که خودمان چه کار کرده‌ایم؛ آیا هیچ عیبی نداریم؟ گل بی‌عیب خداست و ممکن نیست که ما عیب نداشته باشیم. در روایت آمده که «چه می‌شود انسان را، یک خار کوچک را در چشم رفیقش می‌بیند؛ اما شاخه‌ای که در چشم خودش رفته را نمی‌بیند.» این روایت کنایه از این است که انسان عیب‌های بزرگ خود را نمی‌بیند؛ اما عیب کوچک مردم را می‌بیند. این حدیث از معصوم (علیه السلام) است که خوش به حال کسی که عیب خودش را می‌بیند و به عیب کس دیگری کاری ندارد.
مرحوم مجتهدی تصریح می کند: در این فراز از دعای روز بیست‌وششم ماه رمضان خدا می‌خواهیم تا گناهان ما را بیامرزد و اعمالمان را قبول کند! از خدا می‌خواهیم تا گناهانی که پیش از ماه رمضان انجام داده‌ایم را ببخشد؛ چون ماه رمضان، فصل درآمد معنوی و کسب ثواب است، حتی خوابیدن و نفس کشیدن در این ماه عبادت محسوب می‌شود. در ماه رمضان این همه درآمد وجود دارد و آیا امکان ندارد با این همه درآمد کسب شده، انسان جان خودش را از گرو دربیاورد؟ پیامبر اسلام در خطبه شعبانیه می‌فرماید: «پشتتان از گناه سنگین شده و به گرو رفته است و در ماه رمضان بدنتان را از گرو در بیاورید».
دلیل سختی نماز صبح و نماز شب خواندن چیست؟
وی در ادامه در سنگینی گناه به مثالی اشاره کرده و می گوید: برخی هنگام نماز صبح نمی‌توانند به خاطر سنگینی بلند شوند که از آثار گناه است. شخصی به امام حسن عسگری (علیه السلام) گفت که هر شب قصد می‌کنم تا نماز شب بخوانم؛ اما نمی‌شود. امام فرمود: «گناه تو را زنجیر کرده است.» دلیل اینکه کسی دلش می‌خواهد نماز شب بخواند اما نمی‌تواند، انجام گناه است و با استغفار می‌تواند آن را رفع کند. شعری هست که می‌گوید : «هر که سحر ندارد از خود خبر ندارد» هر کسی که هنگام سحر خواب است، نمی‌داند که کیست و باید خود را پیدا کند. حدیث از معصوم (صلی الله علیه و اله) است که می‌فرماید، عجب است که مردم به دنبال گم‌شده خود هستند اما به دنبال خود نمی‌گردند.
مرحوم آیت الله مجتهدی در شرح این فراز از دعا«وعَیبی فیهِ مَسْتوراً»؛ می گوید: خدایا کاری کن تا عیب من مستور باشد و کسی از عیبم مطلع نباشد! خدا «ستارالعیوب» است و نگذاشته تا کسی از گناهان ما اطلاع پیدا کند. حدیث است اگر گناه بو داشت دو نفر کنار هم نمی‌نشستند. اگر عیب آدم عیان می‌شد کسی جنازه کسی را دفن نمی‌کرد. در پایان دعا می‌گویم ای خدایی که از همه شنونده‌ها تو شنواتری! خدا همه چیز را می‌شنود. اگر یواش هم حرف بزنیم خدا باز هم می‌شنود. حضرت موسی (علیه السلام) به خدا گفت که خدایا، اگر نزدیکی، من یواش صحبت کنم و اگر دوری بلند صحبت کنم؛ خدا فرمود: «من همنشین کسی هستم که یاد من باشد.» خدا شنواترین است؛ پس می‌گوییم، ای خدایی که از همه شنوایان شنواتری، این دعاها را درباره ما مستجاب کن!
نماز شب بیست و هفتم رمضان
نمازهای مخصوصی برای هر شب ماه مبارک رمضان از امیرالمومنین (علیه السلام) روایت شده و ثوابهای زیادی برای هر شبی ذکر فرموده اند. این نمازهای مستحبی تماما دو رکعت دو رکعت خوانده می شود و خواندن آن در حالت نشسته هم جایز است، لکن ایستاده افضل است.
نماز شب بیست و هفتم رمضان چهار رکعت (دو تا دو رکعتی) است که در هر رکعت بعد از حمد سوره تبارک، و اگر حفظ ندارد 25 مرتبه سوره توحید را بخواند که حضرت امیرالمؤمنین (علیه السلام) در ثواب آن فرمود: هر کس بخواند، خدا گناهان او و پدر و مادرش را می آمرزد.
وی تأکید می کند: گاهی ما باید غصه این مطلب را بخوریم که نکند اعمال ما را آفت بزند. مثلاً یک غیبت می‌تواند تمام زحمات ما را هدر دهد. اگر غیبت کنید 40 روز اعمال خوب شما در نامه اعمال شخص غیبت شونده نوشته می‌شود و اگر عمل خوبی نداشته باشید، گناهان آن شخص در نامه اعمال شما نوشته می‌شود. این روایت از معصوم (علیهم السلام) است. در قرآن نیز خداوند می فرماید: «آیا به شما خبر دهم که زیان‌کارترین افراد چه کسانی‌اند؟ آنان که در زندگی دنیا، تلاششان گم شده و نابود می‌شود و در عین حال، خیال می‌کنند که نیکو عمل می‌کنند!» (کهف ،104). این خطاب الهی فقط به پیامبر(صلی الله علیه واله) نیست به همه ماست به آنانی که می‌روند و نمی‌رسند، عمل می‌کنند و نتیجه نمی‌گیرند. می‌جویند و نمی‌یابند. رنج می‌برند و گنج نمی‌برند. تلاششان بی‌فایده است و سعی شان بدون شکر! و این خسران است. اگر عمل انسان و سعی و تلاش او مورد رضایت خدا قرار بگیرد و پروردگار به عین عنایت در آن بنگرد و از او بخرد، چنین عملی «سعی مشکور» است یعنی سعی که سپاس الهی و تشکر را به همراه دارد.
این استاد فقید اخلاق در تعریف سعی مشکور می گوید: سعی مشکور آن است که آمیزه‌ایی از خلوص و صدق داشته باشد. «صبغه الله» در آن باشد. ایمان و عمل صالح، طلب آخرت و در زمره ابرار بودن و... شرایط رسیدن به سعی مشکور است. آری، هرکس «آخرت» را بجوید و بطلبد و برای آن تلاش و سعی شایسته بنماید و دارای ایمان هم باشد، چنین کسانی سعی‌شان «مشکور» است.(اسراء.آیه19) از خداوند می‌خواهیم روزه ما و اعمال الهی ما را سعی مشکور برشمارد و گناهان ما را مورد بخشایش قرار دهد.
در پی عیوب مردم نباشیم
وی در شرح این فراز «وذَنْبی فیهِ مَغْفوراً وعَملی فیهِ مَقْبولاً» از دعا، بر دوری از عیب جویی مردم تأکید کرده و می گوید: باید به خودمان بپردازیم و ببینیم که خودمان چه کار کرده‌ایم؛ آیا هیچ عیبی نداریم؟ گل بی‌عیب خداست و ممکن نیست که ما عیب نداشته باشیم. در روایت آمده که «چه می‌شود انسان را، یک خار کوچک را در چشم رفیقش می‌بیند؛ اما شاخه‌ای که در چشم خودش رفته را نمی‌بیند.» این روایت کنایه از این است که انسان عیب‌های بزرگ خود را نمی‌بیند؛ اما عیب کوچک مردم را می‌بیند. این حدیث از معصوم (علیه السلام) است که خوش به حال کسی که عیب خودش را می‌بیند و به عیب کس دیگری کاری ندارد.
مرحوم مجتهدی تصریح می کند: در این فراز از دعای روز بیست‌وششم ماه رمضان خدا می‌خواهیم تا گناهان ما را بیامرزد و اعمالمان را قبول کند! از خدا می‌خواهیم تا گناهانی که پیش از ماه رمضان انجام داده‌ایم را ببخشد؛ چون ماه رمضان، فصل درآمد معنوی و کسب ثواب است، حتی خوابیدن و نفس کشیدن در این ماه عبادت محسوب می‌شود. در ماه رمضان این همه درآمد وجود دارد و آیا امکان ندارد با این همه درآمد کسب شده، انسان جان خودش را از گرو دربیاورد؟ پیامبر اسلام در خطبه شعبانیه می‌فرماید: «پشتتان از گناه سنگین شده و به گرو رفته است و در ماه رمضان بدنتان را از گرو در بیاورید».
دلیل سختی نماز صبح و نماز شب خواندن چیست؟
وی در ادامه در سنگینی گناه به مثالی اشاره کرده و می گوید: برخی هنگام نماز صبح نمی‌توانند به خاطر سنگینی بلند شوند که از آثار گناه است. شخصی به امام حسن عسگری (علیه السلام) گفت که هر شب قصد می‌کنم تا نماز شب بخوانم؛ اما نمی‌شود. امام فرمود: «گناه تو را زنجیر کرده است.» دلیل اینکه کسی دلش می‌خواهد نماز شب بخواند اما نمی‌تواند، انجام گناه است و با استغفار می‌تواند آن را رفع کند. شعری هست که می‌گوید : «هر که سحر ندارد از خود خبر ندارد» هر کسی که هنگام سحر خواب است، نمی‌داند که کیست و باید خود را پیدا کند. حدیث از معصوم (صلی الله علیه و اله) است که می‌فرماید، عجب است که مردم به دنبال گم‌شده خود هستند اما به دنبال خود نمی‌گردند.
مرحوم آیت الله مجتهدی در شرح این فراز از دعا«وعَیبی فیهِ مَسْتوراً»؛ می گوید: خدایا کاری کن تا عیب من مستور باشد و کسی از عیبم مطلع نباشد! خدا «ستارالعیوب» است و نگذاشته تا کسی از گناهان ما اطلاع پیدا کند. حدیث است اگر گناه بو داشت دو نفر کنار هم نمی‌نشستند. اگر عیب آدم عیان می‌شد کسی جنازه کسی را دفن نمی‌کرد. در پایان دعا می‌گویم ای خدایی که از همه شنونده‌ها تو شنواتری! خدا همه چیز را می‌شنود. اگر یواش هم حرف بزنیم خدا باز هم می‌شنود. حضرت موسی (علیه السلام) به خدا گفت که خدایا، اگر نزدیکی، من یواش صحبت کنم و اگر دوری بلند صحبت کنم؛ خدا فرمود: «من همنشین کسی هستم که یاد من باشد.» خدا شنواترین است؛ پس می‌گوییم، ای خدایی که از همه شنوایان شنواتری، این دعاها را درباره ما مستجاب کن!
نماز شب بیست و هفتم رمضان
نمازهای مخصوصی برای هر شب ماه مبارک رمضان از امیرالمومنین (علیه السلام) روایت شده و ثوابهای زیادی برای هر شبی ذکر فرموده اند. این نمازهای مستحبی تماما دو رکعت دو رکعت خوانده می شود و خواندن آن در حالت نشسته هم جایز است، لکن ایستاده افضل است.
نماز شب بیست و هفتم رمضان چهار رکعت (دو تا دو رکعتی) است که در هر رکعت بعد از حمد سوره تبارک، و اگر حفظ ندارد 25 مرتبه سوره توحید را بخواند که حضرت امیرالمؤمنین (علیه السلام) در ثواب آن فرمود: هر کس بخواند، خدا گناهان او و پدر و مادرش را می آمرزد.
روز بیست و هفتم ماه مبارک رمضان .................................................. .. ..............................
مرحوم آیت الله مجتهدی تهرانی در شرح فراز اول دعای روز بیست و هفتم ماه مبارک رمضان می گوید: خداوند متعال در قرآن می‌فرماید: «لیله‌القدر خیر من الف شهر» یعنی: "شب قدر از هزار ماه بهتر و والاتر است”. چراکه در شب قدر قرآن نازل گردید «انا انزلناه فی لیله القدر» و در این شب سرنوشت انسانها رقم می‌خورد و فرشتگان در این شب به زمین تنزل می‌کنند «تنزل الملائکه و الروح فیها باذن ربهم من کل امر» یعنی: "ملائکه و روح به اذن ذات اقدس پروردگار از (برای) هر امر و فرمانی در (این شب) نازل می‌گردند" و این شب تا صبحگاه سلامت و رحمت است «سلام هی حتی مطلع الفجر») که ما نیز در این روز از خداوند خواستاریم آن فضیلتی را که شب قدر دارد و با توجه به آیات بالا بیان گردید، نصیب ما گرداند.
منظور از «من العسر الی الیسر» چیست؟
وی در شرح این فراز از دعا «و صیر اموری فیه من العسر الی الیسر» تأکید می کند: منظور از "من العسر الی الیسر"، "از سختی به سوی آسایش و راحتی" می‌تواند همان وعده خداوند باشد که دو بار در یک سوره مکرر می‌فرماید: «إِنَّ مَعَ الْعُسْرِ یُسْرًا»(انشراح ،6) یعنی "به درستی که همراه هر سختی آسانی است". یعنی انسان هنگامی که سختی بر کار او باشد به حتم در کنار آن آسایش و راحتی خواهد داشت و منظور از راحت بودن عسر و سختی کار شاید صبری باشد که خداوند در تحمل آن کار به انسان میدهد تا به آن راحتی و آسایش دست یابد، چراکه خداوند نیز برای بندگانش سختی نمی‌خواهد بلکه آسایش و راحتی را برای آنان می‌خواهد. چنانچه در قرآن می‌فرماید: «یُرِیدُ اللّهُ بِکُمُ الْیُسْرَ وَلاَ یُرِیدُ بِکُمُ الْعُسْرَ»(بقره ،185) یعنی :" خداوند برای شما آسانی و آسایش می‌خواهد و برای شما سختی و مشقت نمی‌خواهد" چراکه خداوند به انسانها به خاطر ضعیف بودنشان در خلقت تخفیف دهد چنانچه می‌فرماید: « یُرِیدُ اللَّهُ أَنْ یُخَفِّفَ عَنْکُمْ وَخُلِقَ الْإِنْسَانُ ضَعِیفًا» (نساء ،28) یعنی: "خداوند می‌خواهد بر شما آسان گیرد".
رابطه پذیرش عذر و بخشش گناهان
این استاد فقید اخلاق در شرح فراز پایانی این دعا می گوید: «اقبل معاذیری و حط عنی الذنب و العذر یا رئوفا بعباده الصالحین»؛ همانطور که در قسمت قبل دعا توضیح داده شد خداوند برای انسانها آسایش و راحتی می‌خواهد و سختی و مشقت نمی‌خواهد پس باید یقین داشته باشیم که اولاً خداوند عذرهای ما را می‌پذیرد، اما باید این نکته را رعایت کرد و آن این است که هنگامی که از روی جهالت و نادانی گناهی را انجام دادیم سریعاً به سوی خداوند بازگشته و به درگاهش توبه کنیم ؛ «ثم یتوبون من قریب»؛ که اگر این عمل را انجام دهیم خداوند نیز توبه ما را پذیرفته و گناهان ما را می‌آمرزد. «”فاولئک یتوب الله علیهم» یعنی: " پس خداوند توبه آنان را می‌پذیرد" و باید این را بدانیم که هیچ کس جز خداوند نمی‌تواند گناهان ما را بیامرزد «وَمَن یَغْفِرُ الذُّنُوبَ إِلاَّ اللّهُ”»(آل عمران ،135) یعنی: " و چه کسی غیر از خداوند گناهان ما را می‌آمرزد" و ثانیاً هنگامی که خداوند عذر بنده خویش را بپذیرد به یقین گناه او را می‌آمرزد چراکه وقتی بنده به درگاه خداوند تضرع نموده و بگوید "رب انی ظلمت نفسی فاغفرلی" یعنی: "خدایا من به خودم ظلم کردم پس مرا ببخش" خداوند نیز در جواب او می‌فرماید: تو را آمرزیدم که ما نیز در این روز از خداوند خواستاریم که به حق آن نظر رحمتی که بر بندگان صالح خود دارد عذر ما را پذیرفته و گناهانمان را بیامرزد.
نماز شب بیست و هشتم رمضان
نمازهای مخصوصی برای هر شب ماه مبارک رمضان از امیرالمومنین (علیه السلام) روایت شده و ثوابهای زیادی برای هر شبی ذکر فرموده اند. این نمازهای مستحبی تماما دو رکعت دو رکعت خوانده می شود و خواندن آن در حالت نشسته هم جایز است، لکن ایستاده افضل است. نماز شب بیست و هشتم، شش رکعت (سه تا دو رکعتی) است که در هر رکعت بعد از حمد 10 مرتبه آیة الکرسی و 10 مرتبه سوره کوثر و 10 مرتبه سوره توحید را بخواند و صلوات بفرستد و در قولی 100 مرتبه صلوات بفرستد.امیرالمومنین (علیه السلام) در ثواب این نماز فرمود: خدا گناه او را می آمرزد.
روز بیست و هشتم ماه مبارک رمضان .................................................. .. ..............................
«اللهمّ وفّر حظّی فیهِ من النّوافِلِ»؛ در شبانه روز برای نمازهای یومیه، نمازهای نافله وجود دارد که انسان به وسیله آنها می‌تواند به خداوند (عزوجل) بیش از پیش تقرب جوید، چرا که نمازهای نافله، نمازهای اضافه بر نمازهای واجب در شبانه روز می‌باشند که ضعف‌های نمازگزار در نمازهای واجب را از نظر توجه و حضور قلب در نماز به سوی خالق یکتا جبران می‌نمایند.
کیفیت نمازهای نافله
نمازهای نافله غیر از روز جمعه ۳۴ رکعت است که ۸ رکعت آن نافله ظهر و ۸ رکعت آن نافله عصر و ۴ رکعت آن نافله مغرب و ۲ رکعت آن نافله عشا و ۱۱ رکعت نافله شب (که ۸ رکعت آن به عنوان نافله شب و ۲ رکعت شفع و یک رکعت وتر بوده) و۲ رکعت نافله صبح می‌باشد که در روز جمعه نافله ظهر و عصر هر کدام ۱۰ رکعت می‌شود.
منظور از «وفرحظی فیه من النوافل» چیست؟ همانطور که می‌دانیم در انجام هر کاری مخصوصاً کارهای نیک و صالح باید از طرف خداوند برای هر بنده‌ای توفیق حاصل شود تا بتواند آن را انجام دهد، لذا در این روز برای آنکه بتوانیم نمازهای نافله را بجا آورده و از حظ و بهره معنوی آن به طور وافر بهره‌مند گردیم از خداوند خواستاریم که ما را در این روز از این موهبت بزرگ محروم نگرداند.
منظور از باحضار المسائل چیست؟
«واکرمنی فیه باحضار المسائل»؛ هر یک از ما ممکن است که امروز و لحظه‌ای که در آن نفس می‌کشیم و پلک می‌زنیم آخرین لحظات عمر ما باشد و باید بار سفر از این دنیای وانفسا بسته و به عالم آخرت که جاودان و همیشگی است سفر کنیم و آگاهیم که خداوند از ما و از هرچه که در این دنیا با هر مسئولیتی و سمتی انجام داده‌ایم سؤال و بازخواست خواهد نمود. «ان تبدوا ما فی انفسکم او تغفوه یحاسبکم به الله»؛ "هرچه که در آشکار و نهان (انجام داده‌اید) خداوند از شما محاسبه خواهد نمود" و هر کسی نتیجه اعمال خود را می‌بیند «فَمَن یَعْمَلْ مِثْقَالَ ذَرَّةٍ خَیْرًا یَرَهُ ، وَمَن یَعْمَلْ مِثْقَالَ ذَرَّةٍ شَرًّا یَرَهُ»(زلزله ،۸و۷) یعنی؛ " کسی که به مقدار ذره‌ای کار نیک انجام داده باشد پاداشش را می‌بیند و کسی که به مقدار ذره‌ای کار زشتی انجام داده باشد کیفر آن را می‌بیند".
با توجه به آیات و توضیح بالا در می‌یابیم منظور از "باحضار المسائل" همان آمادگی قبل از مرگ برای پاسخگویی به بازخواست‌هایی است که از طرف ذات اقدس از انسان می‌گردد، چرا که همه مسئولیم و داشتن مسئولیت در دنیا بسیار سنگین است و انسان را در عالم آخرت گرفتار بازخواست بیشتری می‌نماید، که ما از خداوند خواستاریم که در این روز ما را برای حاضر نمودن خود برای چنین روزی یاری نماید.
«و قرب فیه وسیلتی الیک من بین الوسائل یا من لایشغله الحاح الملحین»؛ همان طور که می‌دانیم در آخرت از تک تک اعضای بدن انسان، سؤال خواهد شد که آیا در مسیر طاعت الهی بوده‌اند یا نه که با توجه به آن در می‌یابیم شاید منظور از "وسیلتی" در این دعا همان اعضا و جوارح انسان باشد که از خداوند می‌خواهیم که وسایل (اعضا و جوارح) ما را نزدیک خود سازد. یعنی اعضا و جوارح ما را تابع و فرمان بردار ذات اقدسش گرداند نه تابع شیطان ملعون و رانده شده از درگاهش، که اطاعت و فرمانبرداری از ذات اقدس خداوند مساوی با سعادت جاودانی است، اما نافرمانی از ذات اقدس او شقاوت ابدی است. که ما نیز در این روز از خداوند خواستاریم تمام اعضا و جوارح ما را تابع دستوراتش نموده و از شیطان ملعون دور سازد.
نماز شب بیست و نهم ماه رمضان
نمازهای مخصوصی برای هر شب ماه مبارک رمضان از حضرت علی (ع) روایت شده و ثوابهای زیادی برای هر شبی ذکر فرموده اند. این نمازهای مستحبی تماما دو رکعت دو رکعت خوانده می شود و خواندن آن در حالت نشسته هم جایز است، لکن ایستاده افضل است.
نماز شب بیست و نهم ماه مبارک رمضان، دو رکعت است که در هر رکعت بعد از حمد ۲۰ مرتبه سوره توحید خوانده می شود و حضرت علی بن ابیطالب(ع) در ثواب آن فرمود: هر کس بخواند، از مرحومین حساب شده و نامه عمل او را به اعلی علّییّن می برند.
روز بیست و نهم ماه مبارک رمضان .................................................. ............................
مرحوم آیت الله مجتهدی تهرانی در شرح فراز اول این دعا می گوید: «اللَّهُمَّ غَشِّنِی فِیهِ بِالرَّحْمَةِ»؛ ای خدا من را به رحمت خودت بپوشان؛ «غش» به معنی مخفی کردن است؛ اگر کسی عیب جنس را بپوشاند در اصطلاح می‌گویند: غش در معامله کرده است و در حدیث آمده است که: « لَیْسَ مِنَّا مَنْ غَشَّ مُسْلِماً» کسی که آب در شیر می‌ریزد به مردم می‌فروشد مسلمان نیست؛ کسی که مال عیب‌دار را به دیگری می‌فروشد و عیب آن را مخفی می‌کند، مسلمان نیست و همچنین آدمی خیر هم نمی‌بیند. اگر رحمت الهی شامل حال ما بشود خیر زیادی به ما می‌رسد.
سه خصلت مؤمن/ ذکری از گنج های بهشت و رهایی از وسواس
وی در شرح این فراز از دعا «وَ ارْزُقْنِی فِیهِ التَّوْفِیقَ وَ الْعِصْمَةَ»، به حدیثی از امام جوادالائمه(ع) اشاره کرده و می گوید: امام جواد(ع) فرمودند: مؤمن به سه خصلت محتاج است که اولین آنها توفیق است. دوم، مؤمن به واعظ درونی محتاج است تا همیشه حواس او جمع باشد و از احوال دنیا عبرت آموزی کند؛ همیشه به خودتان بگویید که تا کی از خدا غافل هستی! سوم، هر کس که تو را نصیحت می‌کند از او بپذیر، هرچند که خود آن شخص اهل عمل نباشد؛ مثلاً اگر شخصی سیگار می‌کشد و به شما می‌گوید: من سیگاری هستم ولی تو سیگاری نشو این نصیحت را از او قبول کنید.
این استاد فقید اخلاق در شرح فراز پایانی دعای روز بیست و نهم رمضان تأکید می کند: «وَ طَهِّرْ قَلْبِی مِنْ غَیَاهِبِ التُّهَمَةِ»؛ خدایا قلب من را از آلودگی‌های شک پاکیزه کن؛ یعنی من گرفتار شک نباشم؛ بعضی‌ها دچار شک هستند و وسوسه خناس به سراغ ایشان می‌آید و از مبداء تا معاد انسان را در شک می‌اندازد؛ خدایا من را از این گرفتاری نجاتم بده. کسانی که گرفتار وسوسه هستند و در همه مسائل شک می‌کنند روزی ۱۰۰مرتبه ذکر شریف « لا حول و لا قوه الا بالله العلی العظیم » را بگویند. پیامبر (ص) خطاب به سلمان می‌فرمایند : اَکثِر مِن قولِ لا حَول و لا قوة ... این ذکر را زیاد بگو" فاِنَها کَنزٌ مِن کُنوزِ الجَنة" این ذکر از گنج‌های بهشت است. « یَا رَحِیماً بِعِبَادِهِ الْمُؤْمِنِین»؛ ای خدایی که نسبت به بنده‌های مؤمنت اهل ترحم و مهربانی هستی این دعاهای من را اجابت کن.
نماز شب سی ام ماه رمضان
نمازهای مخصوصی برای هر شب ماه مبارک رمضان از حضرت علی (ع) روایت شده و ثوابهای زیادی برای هر شبی ذکر فرموده اند. این نمازهای مستحبی تماما دو رکعت دو رکعت خوانده می شود و خواندن آن در حالت نشسته هم جایز است، لکن ایستاده افضل است.
نماز شب سی ام ماه مبارک رمضان، ۱۲ رکعت (شش تا دو رکعتی) است که در هر رکعت بعد از حمد ۲۰ مرتبه سوره توحید و بعد از سلام ۱۰۰ مرتبه صلوات خوانده می شود و حضرت علی (ع) در ثواب آن فرمود: ختم می کند خدای تعالی از برای وی به رحمت.
~٠•✿ فـرشـتـه خـیـرات ✿•٠~ویژه نامه ولادت حضرت فاطمه زهراسلام الله علیها و امام خمینی رحمة الله ع 
.ღ❤ عطر کوثر خدا ❤ღ. ویژه نامه ولادت حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها و امام خمینی رحمة الله علیه 
قرآن و علوم پزشکی
آیت‌الکرسی سید آیات قرآن
